Gan Mill Dessent, cyd-dyfwr yng Ngardd Farchnad Coed Organic ym Mro Morgannwg. Gallwch hefyd ddod o hyd i Coed Organic ym Marchnadoedd Ffermwyr Caerdydd yn ystod misoedd yr haf.

Y peth cyntaf sylwais i pan ddechreuais i weithio yng ngardd farchnad Coed Organic oedd y lliw.

O’r betys cochion a’r ysgallddail rhuddgoch i’r bresych porffor tywyll, roedd hi’n ganol mis Ionawr a doeddwn i ddim yn gwybod y gallai’r fath enfys fodoli yn nyfnder y gaeaf yn ne Cymru ar ddiwrnod gwlyb a llwyd. Dair blynedd yn ddiweddarach ac rwy’n dal i ryfeddu at yr enfys o lysiau y mae ein cae bach di-nod yn Sain Hilari yn eu cynhyrchu.

Yr adeg hon o’r flwyddyn, wrth i’r machlud raddol fynd yn gynharach ac wrth i’r llewyrch euraidd ddisgleirio ar y cynnyrch pan fyddaf ar fin troi am adref, mae’n arbennig iawn. Mae’r tomatos ceirios cochion yn dawnsio yn yr awel yn y twneli polythen, mae planhigion wy toreithiog olaf yr haf yn parhau i fod yn lliw magenta cyfoethog a gallwn ddechrau edrych ar y jyngl o blanhigion pwmpenni cnau melyn yn y gobaith o ddod o hyd i ffrwythau coch ac oren, gan obeithio y byddant yn dwyn ffrwyth eleni ar ôl cynhaeaf siomedig y llynedd.

Ond nid yw’r tymor hwn wedi bod heb ei heriau. Mae’r dechrau araf yn sgil tywydd anarferol o wlyb yn y gwanwyn wedi golygu ein bod ni bythefnos i dair wythnos ar ei hôl hi gyda llawer o’n cnydau, yn enwedig rhai o’r cnydau sy’n dwyn ffrwyth fel tomatos, planhigion wy a phupurau y mae llawer ohonom yn edrych ymlaen atynt fwyaf. Rydym hefyd wedi mynd drwy rai newidiadau fel menter gydweithredol. Mae Scott, ein cyn Brif Dyfwr, a weithiodd yn ddiflino i wneud hyn oll yn bosibl dros y 9 mlynedd diwethaf, wedi codi ei bac i fynd ar drywydd antur newydd fel athro ysgol uwchradd. Ef fu’n gyfrifol am siapio’r tir hwn ac anfonwn ein dymuniadau gorau iddo wrth iddo dorri cwys newydd iddo’i hun a’r bobl ifanc y bydd yn gweithio gyda nhw.

Wrth i ni edrych tuag at yr Hydref gyda’n cydweithfa – sydd bellach yn cynnwys tri ohonom: fi, Rhiannon a Ro – rydym yn teimlo’n obeithiol, yn gyffrous a braidd yn nerfus. Yr hyn yr ydym yn sicr yn ei gylch yw’r union reswm pam ein bod ni yma: nid yw’r gred nad yw trin y pridd yn organig, yn ystyriol, ac â llygad ar y dyfodol, yn ddewis yr ydym wedi’i gymryd yn ysgafn. Yn hytrach, mae’n hanfodol os ydym am gynhyrchu bwyd mewn ffordd sy’n cyd-fynd â ffiniau’r blaned ac sy’n ein paratoi ar gyfer yr hyn sydd i ddod yn sgil y newid yn yr hinsawdd.

Fel fferm organig ardystiedig Cymdeithas y Pridd rydym yn gwneud hyn drwy ein hymrwymiad i weithio o fewn systemau naturiol i dyfu’r llysiau a gynhyrchwn. Yn ogystal â rhoi’r gorau i ddefnyddio chwynladdwyr a phlaladdwyr cemegol, mae hefyd yn gyffrous, yn heriol ac yn rhoi boddhad mawr i ni. Mae’n ymwneud â gweithio gyda’r pridd a’r holl fywyd oddi mewn iddo, arno ac uwch ei ben, i greu amgylchedd tyfu cyflawn, iach, cynhyrchiol a chynaliadwy.

Rydym hefyd wedi cael ardystiad ‘rhydd o gynhyrchion anifeiliaid’. Mae hyn yn golygu nad ydym yn defnyddio cynhyrchion anifeiliaid fel tail neu berfedd ac esgyrn pysgod ar ein cae nac yn ein compost. Mae ein fferm yn system dolen cwbl gaeedig: rydym yn meithrin yr holl ffrwythlondeb ar y safle gan ddefnyddio system cylchdroi cnydau sy’n cynnwys cyfnod o ddwy flynedd lle mae planhigion fel sicori, meillion, meillion y meirch a glaswellt troed y ceiliog yn bwrw gwreiddiau’n ddwfn yn y pridd ac yn meithrin y maethynnau a’r deunydd organig sydd ei angen arnom i gynhyrchu llysiau maethlon, blasus. Mae hyn yn lleihau’r tir a’r adnoddau sydd eu hangen i roi ein llysiau ar eich plât – ac yn creu cynefin a bwyd i adar a thrychfilod ar yr un pryd, fel y ji-bincod sy’n ymweld â ni bob gaeaf i wledda ar yr hadau sicori.

Ond nid dim ond ar gyfer popeth sy’n byw yn y cae ac o’i gwmpas yr ydym yn gwneud hyn – er mor wych yw hynny. Rydyn ni eisiau i bobl fwynhau ein llysiau cymaint ag y gwnawn ni. Ar nos Fercher pan fydd moron a betys wedi’u rhostio yn gwneud i chi deimlo’n iachus a chysurus. Pan fyddwch chi’n gwahodd ffrindiau a chymdogion draw am bowlen o gawl brocoli i groesawu’r tymor newydd. Neu pan fyddwch yn gwledda ar seleri crensiog yng ngwres yr haul ar bicnic yn y parc dros y penwythnos.

Ar hyn o bryd, rydym yn chwilio am aelodau newydd ar gyfer ein cynllun bocsys llysiau i’n helpu i barhau i gynhyrchu llysiau mewn ffordd yr ydym yn gwybod sy’n dda i’r pridd ac i’r stumog. Rydym wedi sefydlu cynllun bocsys llysiau oherwydd ei fod yn golygu y gallwn gael cefnogaeth gyson drwy gydol y flwyddyn – a darparu cynnyrch sydd mor ffres a blasus â phosibl i’n cwsmeriaid. Drwy danysgrifio gyda ni, rydych chi hefyd yn ein helpu i gefnogi cynllun rhannu bwyd anhygoel Llanilltud Fawr (Foodshare), yr ydym yn rhoi bocsys llysiau iddo pan fydd ein cwsmeriaid ar wyliau neu oddi cartref.

Rydym yn gofyn i bobl Caerdydd gysylltu os oes ganddynt unrhyw ddiddordeb – a byddwn yn anfon enfys o lysiau atynt o’n cae! Mae ein bagiau llysiau yn cynnwys detholiad o’n cynnyrch tymhorol: Bach (6 eitem) £15, Canolig (8 eitem) £19, Mawr (10 eitem) £23.

I gael mwy o wybodaeth am gynllun bocsys llysiau Coed Organic e-bostiwch coedorganic@gmail.com.